ไทสัน อาร์. รอเบิตส์ หรือ ไทสัน รอเบิตส์ (อังกฤษ: Tyson R. Roberts, Tyson Royal Roberts, ชื่อย่อ: T. R. Roberts) เป็นนักวิชาการ, นักวิจัย และนักสำรวจทางด้านมีนวิทยาและธรรมชาติวิทยาชาวอเมริกันดร.ไทสัน อาร์. รอเบิตส์ เกิดเมื่อ ค.ศ. 1940 จบการศึกษาระดับปริญญาเอกทางด้านมีนวิทยาจากมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด เคยเป็นอาสาสมัครช่วยงานมูลนิธิจอร์จ เวนเดอร์บิต มีหน้าที่แกะห่อตัวอย่างปลาที่มีผู้ส่งมาให้ศึกษา จำแนกชนิดของปลา และอายุของปลา เป็นต้น ที่ถูกส่งมาจากมหาสมุทรแปซิฟิก, อ่าวไทย และทะเลอันดามันเคยมีประสบการณ์เดินทางไปศึกษาและสำรวจปลามาแล้วหลายที่ของมุมโลก เช่น ทะเลสาบแทนกันยีกา ในทวีปแอฟริกา[1], แม่น้ำคองโก, แม่น้ำอะเมซอน, ปาปัวนิวกินี, ศรีลังกา, จีนและเดินทางเข้าสู่ประเทศไทยในปี ค.ศ. 1970 เพื่อค้นหาและศึกษาชนิดของปลาเขตร้อน มีความสนใจในแม่น้ำโขงเป็นพิเศษ โดยเดินทางไปตลอดทั่วแม่น้ำโขงเพื่อพูดคุยกับชาวพื้นเมืองและทำความรู้จัก ซึ่งในทัศนะของ ดร.รอเบิตส์เห็นว่าแม่น้ำโขงเป็นแม่น้ำที่มีความหลากหลายทางชีวภาพมากกว่าแม่น้ำสายใหญ่ ๆ หลายแห่งของโลก เช่น แม่น้ำคงคา, แยงซีเกียง หรือสาละวินได้ร่วมงานกับทางมหาวิทยาลัยมหิดล[2] และเป็นนักวิชาการประจำสถาบันสมิธโซเนียน ได้ศึกษาผลกระทบเกี่ยวกับการสร้างเขื่อนในแม่น้ำโขงและบันไดปลาโจน รวมทั้งมีผลงานด้านการอนุกรมวิธานปลาชนิดใหม่ของโลกหลายชนิด เช่น ปลากระเบนราหูเจ้าพระยา (Himantura chaophraya)[3], ปลากระเบนกิตติพงษ์ (H. kittipongi) และ Makararaja chindwinensis ซึ่งเป็นปลากระเบนน้ำจืดที่พบเฉพาะแม่น้ำชีนดวีน เขตที่ติดต่อกับประเทศพม่าและอินเดียเท่านั้น เป็นต้น[4]ปัจจุบันพำนักอยู่ยังประเทศไทย[5]